گفتگو با طراح خودرویی که از آینده می‎گوید

مدآنلاین: «آینده خودرویی» نام یک برنامه طراحی مفهوم متعلق به شرکت ایدئو (IDEO) است که با هدف طراحی در زمینه آینده خودروهای بدون راننده، خدمات تقاضا محور و آینده محیط‌های کاری راه اندازی شده است. این برنامه مبنای تولید محصولات آینده‌گرا در بسیاری از شرکت‌های بزرگ جهان بوده است.
ریکاردو فیگویروا (Ricardo Figueiroa) طراح صنعتی این شرکت و یکی از برجسته‌ترین طراحان در حوزه طراحی محصولات در همین برنامه است. او درباره برنامه «آینده خودرویی» می‌گوید: «همگام با تحول در مدل‌های تجاری، نوآوری‌های فنی و نیازهای کاربران، انتظار داریم شاهد پیشرفت‌های هیجان‌انگیز در حوزه حمل و نقل و خودرویی باشیم. در این برنامه خاص سه سناریوی خاص تحت تاثیر الگوهایی معرفی شده است که آیدئو در فعالیت‌های حمل و نقلی خود در سال‌های اخیر شاهد آنها بوده است. هر سناریو نماینده قدرت خودروهای بدون راننده و نیمه-خودراننده و نقش آنها در زندگی ما از دیدگاه نظامند، فنی و انسان محور است.»

او می‌افزاید: «ما در آیدئو درباره بازه‌ای گسترده از تاثیرات صحبت می‌کنیم که حوزه خودرویی بر زندگی ما و بر زیرساخت‌های زندگی‌مان داشته است. بر اساس رویکرد تفکر طراحی محور، ما خطوط تجاری و فنی را در الگوهای طراحی آینده مدنظر قرار می‌دهیم. از نظر مشتریان، می‌توان گزینه مالکیت یک خودرو یا دسترسی به خودرو را مطرح کرد. در عین حال گزینه‌های بیشتری نیز پیش روی ما قرار خواهد گرفت.

شرایط شاید به‌گونه‌ای شود که به‌جای سفر داخلی شهری تا محل کار، محل کار را به خانه خودمان بیاوریم. اما از دیدگاه تجاری، تحویل کاملا سر موعد کالاها در آینده می‌تواند بهره‌وری را افزایش دهد و می‌توان انتظار داشت که شرکت‌ها در زمینه توسعه و قدرت حمل و نقل خود انعطاف پذیری بیشتری داشته باشند.»
نشریه دیزاین بوم که بصورت تخصصی به حوزه طراحی و طراحان می‌پردازد گفتگویی در همین زمینه و فعالیت‌های کاری ریکاردو فیگویروا با این طراح جوان و موفق انجام داده است که متن کامل آن را در ادامه می‌خوانیم.

کمی درباره خودتان و روند پیشرفت کاری‌تان برای ما صحبت کنید؟
من در دانشگاه پورتو در رشته طراحی صنعتی تحصیل کرده‌ام. در همان شهر هم متولد و بزرگ شده‌ام، اما کارشناسی ارشد طراحی محصول را از دانشگاه بارسلون گرفتم و مدت کوتاهی نیز در زمینه طراحی خودرو در شرکت سآت (SEAT) بارسلون کار کردم. پس از آن فرصت فوق العاده‌ای برای کار در شرکت آیدئو به من پیشنهاد شد و در سال‌های اخیر فعالیتم را در این شرکت ادامه داده‌ام. نقش من در طول سال‌ها تغییرات زیادی کرده است اما در چهار سال گذشته به عنوان مدیر تیم‌های خلاقیت و چند رشته‌ای روی پروژه‌های متنوع کار کرده‌ام که از طراحی صنعتی سنتی تا کمک به توسعه خلاقیت در شرکت های دیگر متغیر بوده‌اند.

در ابتدا چطور وارد عرصه طراحی شدید؟
فکر کنم همه چیز زمانی شروع شد که تنها شش سال داشتم و معلمم، من را «هنرمند» خطاب می‌کرد. من چهار سال در مدرسه کاتولیک درس خواندم و تکالیف هفتگی‌مان شامل نقاشی از مفاهیم انتزاعی مانند خوشحالی، امید، عشق و آزادی بود و ظاهرا من توانایی خوبی در این زمینه داشتم و همین عنوان هنرمند باعث شد اعتماد بنفس بیشتری پیدا کنم. پس از آن وقتی ۱۵ سال داشتم، مادرم برای گرفتن مدرک تحصیلات تکمیلی به دانشگاه برگشت و شش سال بعد عمر من با طراحی از ساختمان‎ها و گفتگو درباره لو کوربوزیه سر میز شام و نسخه‌های اولیه آتوکد گذشت.

پیش از این در حوزه طراحی لوازم خانگی و خودرو فعالیت کرده‌اید، این سابقه چطور بر تصمیم شما برای پیوستن به شرکت آیدئو تاثیر گذاشت؟
فکر می کنم همین دوران باعث شد درک کنم که هر صنعت راه روش کاری خاص خود را در حوزه زیباشناسی دارد که اتفاقا همه آنها هم به سادگی قابل ترجمه به طراحی نیستند. هرچند باید تلاش کرد و سنت‌ها را تغییر داد اما ابتدا باید بد و خوب را مطالعه کرد و شناخت تا بدانیم روی کدام حوزه باید متمرکز شویم. مثلا معمولا وقتی طراحان خودرو وارد طراحی لپ تاپ و گوشی‌های هوشمند می‌شوند، باز هم طراحی‌های‎شان شبیه طراحی خودرو می‌شود، هرچند آیرودینامیک هیچ نقشی در محصولات این صنعت ندارد. من تلاش می‌کنم مجموعه‌ای از این نکات مرتبط با صنایع مختلف را نگهداری کنم و نسبت به استفاده صحیح آنها در فضاهایی مناسب حساس باشم.

کمی درباره آینده خودرویی صحبت کنید؟
این یک پروژه تفننی بود. دانی استیلیون (Danny Stillion) که مدیر برنامه‌های مربوط به طراحی حمل و نقل و خودرو در آیدئو بود از من خواست به توسعه دانش شرکت در این فضا کمک کنم و سه مفهوم فراگیر را بیان کرد که نشاط بصری کافی برای جلب توجه مردم را داشت.
ما کارمان را با تصویرسازی از مفاهیم احتمالی آینده خودرو در سطوح مختلف اتوماسیون آغاز کردیم. فصل اول کار به چگونگی رسیدن به بیشترین بهره از زمان صرف شده برای سفرهای شهری می‌پرداخت. در این حوزه روی مجهز کردن خودروها به توانایی ارتباط با خودروهای در حال حرکت به سمت همان مقصد متمرکز شدیم. در صورت وجود این ارتباط، رانندگان می‌توانند با خیال راحت کنترل را به سیستم‌های خودکاری بسپارند که آن مسیرهای مشترک را طی می‌کنند.

فصل دوم کار ما روی چیزی تمرکز داشت که با ترکیب فنآوری خودروهای بدون راننده با حوزه تحویل بسته حاصل می‌شود. ما معتقدیم چنین پلتفرم‌هایی با مسیرهای امروزی افراد همزیستی دارند، مثلا می‌توان مسیرهای پیچیده را به بخشی از یک سیستم خودکار تبدیل کرد تا امکان کمک بیشتری و سطح بالاتری از خدمات به کسانی مانند سالخوردگان فراهم شود که نیاز مبرمی به آن دارند. در نهایت، مفاهیم در فصل سوم کار تصویرسازی شد که نشان دهنده سفرهای شهری احتمالی در آینده است. این مفهوم از فنآوری خودروی بدون راننده برای رسیدن به فضاهای کاری انعطاف‌پذیر و کاهش بار سفر در زمان اوج و نیز استفاده از فضاهای پارکینگی در شهرهای بزرگ منجر می‌شود که یکی از نیازهای اصلی چنین شهرهایی است.

در هرکدام از این مفاهیم یک خط زمانی تعیین شده است که از کوتاه مدت تا چندسال متغیر بوده و تغییرات احتمالی در رفتار انسانی، فنآوری و تجارت نیز در آنها لحاظ شده است. هدف شخصی من خلق نوآوری‌هایی است که به گفتگو و تصاویر ذهنی جمعی‌مان درباره آینده خودرو و تاثیر آن بر شهرهای‎مان کمک کند. مثلا اگر بتوانیم مانند یک فرد با خودرو خودمان صحبت کنیم، چه حس و حالی خواهیم داشت؟ اگر خودروهای تحویل کالا یا فضاهای کاری تقاضا محور به بخشی از هویت شهر تبدیل شوند، چه فضایی ایجاد خواهد شد؟ اگر بتوانیم بهره‎وری از زمان سفرهای شهری مان را بالا ببریم، رفتارهای‎مان چه تغییری خواهد کرد؟

پرفایده‎ترین پروژه‌ای که تا کنون در آن فعالیت داشته‌اید، کدام یک بوده است؟
اولین سالی که به شرکت آیدئو آمدم، روی طراحی یک سال تمام روی طراحی یک صندلی کنفرانس بصورت تمام وقت کار کردم. مهمتر از همه آنکه توانستم بخش زیادی از وقتم را در کنار توماس اورتون (Thomas Overthun) بگذرانم که یکی از بزرگترین مربیانم بود. هرچند محصول نهایی هرگز راهی بازار نشد اما بهرحال من سود بسیاری از آن تجربه بردم زیرا یکی از تجربه‌های زیربنایی کار من بود. وقتی در حال راهنمایی طراحان جوان هستم تلاش می‌کنم از این تجربه به عنوان یک نقطه مرجع استفاده کنم.

در حوزه خودروهای خودراننده و آینده رانندگی خودکار چه ایده‌هایی دارید؟
امیدوارم شرایط به گونه‌ای پیش برود که عرضه خودروهای جدید با هدف افزایش ایمنی و کارآمدی انجام شود. من معتقدم شاهد افزایش تمرکز بر راه حل‌هایی خواهیم بود که امکان حمل و نقل کارآمد افراد و کالاها با تمرکز کمتر بر مالکیت فردی و انسجام دقیق‌تر اشکال مختلف حمل و نقل را فراهم می‌کند.

فلسفه خاصی در طراحی دارید؟
من یکی از طرفداران نوشته‌های پل راند هستم و عاشق این گفته وی درباره انگیزه‌های اصلی طراحان هستم که می‌گفت «هنر در خدمت تجارت، هنری که کیفیت زندگی را تقویت کرده و درک ما از جهان‎مان را عمیق‎تر می‎کند.» من در آیدئو همیشه به کار خودم و تیم تحت مدیریتم فکر می‌کنم و تلاش می‌کنم سه نوع مخاطب را راضی کنم: کاربر نهایی، زیرا اگر نظر آنها جلب نشود هیچ چیز دیگری اهمیت ندارد، مشتری، زیرا طراحی به معنی حل مشکلات تجاری است و بزرگان این عرصه، زیرا اگر این افراد کارتان را بپسندند یعنی در حال پیشرفت هستید. اگر همه این موارد اجرا شود به مرحله چهارم یعنی خودتان می‌رسید و همین قسمت است که انگیزه ادامه کار تا پروژه بعدی با همان علاقه اولیه را فراهم می‌کند.

توصیه ای به طراحان جوان دارید؟
اصطلاحی وجود دارد که اکنون چند سالی است در ذهن من مانده است «اعتقاد قوی داشته باشید، تعصب کم» اگر کاری انجام می‌دهید با تمام وجود کار کنید اما در عین حال همیشه آماده شنیدن راه و روشی متفاوت و بهتر باشید.

مترجم: علی جعفری