کسی که تهرانی ‌ها دوستش دارند

پنج شنبه, ۲ آبان, ۱۳۹۸ - Thursday, 24 October, 2019

سیدسعید طباطبایی چند روز پیش بابت کاری گذرم به یکی از محلات قدیمی تهران افتاد؛ محله عودلاجان. کوچه‌های تنگ و باریک و خانه‌های قدیمی که سردر بعضی از آن‌ها حدیث سلسله‌الذهب ...

سیدسعید طباطبایی
چند روز پیش بابت کاری گذرم به یکی از محلات قدیمی تهران افتاد؛ محله عودلاجان. کوچه‌های تنگ و باریک و خانه‌های قدیمی که سردر بعضی از آن‌ها حدیث سلسله‌الذهب نقش بسته بود حس نوستالژیک تهران اصیل را تداعی می‌کرد. هنوز بازارچه، مسجد و حمام در بافت قدیمی رونق داشت و ساکنان برای تامین مایحتاجشان به دکان‌های قدیمی مراجعه می‌کردند. همه‌چیز زنده و زیبا بود و یادآوری خاطرات تهران قدیم ذهن را نوازش می‌داد. همین‌طور که این کوچه‌ها مرا با خود به تهران قدیم می‌برد تابلوی خانه فرهنگ عودلاجان توجهم را به خود جلب کرد. در زدم و وارد شدم. خانم میانسالی به پیشوازم آمد و با خوشرویی تحویلم گرفت و به سوالاتم پاسخ گفت. چند جوان دیگر هم آمدند و به گرمی احوالپرسی کردند.
کنجکاو شدم و پرسیدم شما اینجا چه فعالیتی دارید؟ با هیجان خاصی برایم به تفصیل توضیح دادند که چگونه با اراده و همکاری اهالی محل، دوستان هنرمند و یکی از اعضای شورای شهر تهران ایستاده‌ایم و در این محله قدیمی فعالیت‌های متنوع فرهنگی راه انداخته‌ایم. خیلی برایم جالب بود که خودشان را مدیون یکی از اعضای شورای اسلامی شهر تهران می‌دانستند. می‌گفتند: «ایشان از ما حمایت کرده‌اند تا این خانه فرهنگ پایدار بماند و به حیات خویش ادامه دهد.» چند شماره از نشریه محلی عودلاجان را برایم آوردند و گفتند: «انتشار این نشریه نیز به کمک ایشان تداوم می‌یابد.» یکی از آن‌ها گفت: «نه تنها ما بلکه همه خانه‌های فرهنگ در تهران و به‌ویژه در محلات قدیمی از حمایت این عضو شورا بهره‌مندیم. ایشان از همه اهالی تهران و به‌ویژه کسانی که به این شهر و هویت تاریخی و فرهنگی آن دل بسته‌اند حمایت می‌کند.» به عنوان یک علاقه‌مند به موضوع فرهنگ و هنر بی‌درنگ ‌دانستم مصداق این تعاریف کیست. او را کم و بیش می‌شناختم. می‌دانستم اصیل است و با ریشه‌های دینی و فرهنگی این شهر پیوند دیرینه دارد. آن روزهایی که در منصب وزارت و عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی بود همه اهالی فرهنگ و هنر خاطرش را عزیز و همراهی‌اش را غنیمت می‌شمردند. وحدت و همدلی در حوزه فرهنگ و هنر را به اوج رسانده بود. خودش هنرمند نبود اما هنر وفاق و دوستی در حوزه فرهنگ و هنر را بهتر از هرکسی می‌شناخت. به‌هرحال از این خانم‌ها و آقایان محترم خداحافظی کردم و به راهم در کوچه‌پس‌کوچه‌های تهران قدیم ادامه دادم. در راه به این نکته می‌اندیشیدم که این شور و اشتیاق اهالی خانه فرهنگ محله عودلاجان چه زیباست! و دوستی و ارادتشان به یکی از اعضای شورای شهر چه شگفتی‌آور! در دوره‌ای که گمشده دنیای سیاست، اخلاق است و کمتر کسی پیدا می‌شود که از بداخلاقی اهالی سیاست در کشور گله‌مند نباشد ارادت و دوستی جمعی از مردم و جوانان تحصیلکرده نسبت به یکی از اعضای شورای شهر واقعا شگفتی‌آور است! این محبوبیت مردمی آن هم در این شرایط ناامیدی و دشوار، اراده انسان را برای انتخاب چنین افرادی دو‌چندان می‌کند. خاطرم آمد به مناسبتی با چند نفر از کارکنان باسابقه وزارت ارشاد همسفر بودم. آن‌ها می‌گفتند: «در طول دوران خدمتمان شخصی به کاربلدی، فروتنی، خوش‌خلقی و ریزبینی او ندیده بودیم. سالی چندبار شخصا به اتاق‌های یکایک کارکنان سر می‌زد حالا یا به بهانه تبریک نوروزی یا برای خداحافظی وقتی عازم سفر حج بود. به حل مشکلات کارکنان، هنرمندان و نویسندگان اهتمام ویژه داشت و هیچ‌گاه معطل کاغذبازی اداری نمی‌شد. خلاصه وزارت فرهنگ با حضور او قوام و بقا یافته بود. هنر مردمداری‌اش 20 بود. بعضی از همکاران گاهی موقع خرید یا در صف نان او را ملاقات می‌کردند. گاهی صبح‌ها پیاده از منزل به وزارتخانه می‌آمد و از قید و بند تشریفات معمول و رفتارهای متکبرانه ناشی از مقام وزارت و ریاست رهایی یافته بود. بیشتر همکارمان بود تا مدیرمان و بسیار دوستش داریم.»
باز یادم آمد پارسال که در مراسم گشایش نمایشگاهی با یکی از دوستان مطبوعاتی همجوار بودیم او می‌گفت: «فلانی به فرهنگ و هنر این مملکت عشق می‌ورزد. به همین دلیل در کارش موفق است. مهم‌ترین نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های فرهنگی هنری کشور از ابتکارهای اوست. در یک کلام او را می‌توان از معدود مدیرانی دانست که در جایگاهی که باید قرار می‌گرفت قرار گرفته بود. هم در کارش تبحر دارد و هم ‌منش و رفتارش متعادل و محترم است. حتی به دشمنش هم احترام می‌گذارد و هیچ‌گاه کسی را از خود نمی‌رنجاند و طرد نمی‌کند و به همین دلیل مورد احترام و محبوب اهالی فرهنگ و هنر است.» صحبت‌های اعضای خانه فرهنگ عودلاجان، توصیف‌های کارکنان وزارت ارشاد و بعضی از دوستان روزنامه‌نگار و هنرمند فکرم را مشغول کرده بود. آمدم منزل و خبرها و اطلاعات پیرامون او را بیشتر جست‌وجو کردم و با چند نفر از دوستان مرتبط و مطلع تماس گرفتم تا راز محبوبیت یک سیاستمدار را در تهران پرجمعیت کشف کنم. هرچه بیشتر جست‌وجو کردم بیشتر به یقین رسیدم که خدمات او در شورای اسلامی شهر تهران کمتر از منصب وزارت نبوده است. بیان آنچه از او فهمیدم و شمردن فهرست خدماتش در این مجال ممکن نیست. شاید بتوان بعضی از مهم‌ترین فعالیت‌های او در شورای شهر تهران را چنین فهرست کرد:
-تلاش برای برگزاری انتخابات شورایاری‌ها و حمایت از فرآیند شکل‌گیری این نهاد مردمی در تهران
-دفاع از هویت فرهنگی تاریخی شهر تهران و تلاش برای حفظ میراث تاریخی و معماری شهر در برنامه‌های شهرداری
-تلاش برای توسعه فضاهای فرهنگی و حمایت مادی و معنوی از خانه‌های فرهنگ در محلات
-اهتمام جدی برای حل و فصل مشکلات مالی فرهیختگان با راه‌اندازی صندوق حمایت از روزنامه‌نگاران و صندوق حمایت از هنرمندان که تاکنون بیش از 3500 روزنامه‌نگار و هنرمند از اعتبارات آن بهره گرفته‌اند.
-تکریم از مشاهیر شهر و تلاش برای نامگذاری میدان‌ها، خیابان‌ها و معابر تهران به نام آن‌ها
-تلاش برای افزایش اعتبارات فرهنگی و حمایت از تولید آثار، برگزاری رویدادها و پدیدآورندگان حوزه فرهنگ و هنر
-همراهی و همدلی با هنرمندان دلسوخته و رانده‌شده از نهادهای متولی فرهنگ و هنر و حمایت از انجمن‌های صنفی به‌ویژه خانه شعر، خانه موسیقی، خانه تئاتر و خانه سینما
و این‌ها تنها بخشی از تلاش مردی است که اهل تهران است و تهران را دوست دارد و برای زیبایی و آرامش شهرش در تکاپوست. کسی که تهرانی‌ها دوستش دارند نه به خاطر قدرت و ژست‌های سیاسی و نه به خاطر شهرت و موقعیت اجتماعی بلکه نخست به خاطر‌ منش و رفتار متفاوتش نسبت به دیگر اهالی سیاست و بعد به خاطر تداوم تلاش‌های بی‌ادعا اما تاثیرگذار و مفید او برای تهران و مردم شهر.
اکنون از آنچه درباره یک مرد اندیشمند و موثر فهمیدم خشنودم و اراده‌ام برای همراهی او و تفکر همسو با او صد‌چندان شده است. کسی که آحاد اهالی فرهنگ و هنر مرید و دوستارش هستند و مردم کوچه و بازار از پیشینه خانوادگی، اخلاق و فعالیت‌هایش به نیکی یاد می‌کنند شایسته حضور مجدد در شورای شهر است. دلیلی محکم‌تر از دوستی مردم و محبوبیت میان فرهیختگان نمی‌یابم و برای شرکت در انتخابات تردیدی ندارم. احمد مسجد‌جامعی و همفکران او را با اطمینان بر‌می‌گزینم./بهار