چگونگي رفتار با كودكان در دنياي مجازي

رشد دانش فناوري و ارتباطات امروزه جامعه كنوني را دگرگون كرده و هم‌اكنون دسترسي به بسياري از وسايل و ابزارهاي پيشرفته الكترونيك در دنيا همه گير شده است. از انواع بازي‌هاي كنسولي گرفته تا گوشي‌هاي تلفن همراه و انواع رايانه‌ها و فناوري‌هاي تلفن هوشمند و امكانات بي‌شمار اينترنتي، جهان بي‌انتهايي از دانسته‌ها و دستاوردهاي علمي و فني را به روي همگان گشوده است.
امروزه قطار رشد نوآوري و تحولات دنياي ارتباطات الكترونيك چنان سريع پيش مي‌رود كه حتي اگر بخواهيم هم نمي‌توانيم از شتاب روزافزون آن بكاهيم. به ويژه اين كه پهنه دانش و اطلاعات متعلق به قشر خاصي نيست و همه بخش‌هاي جوامع انساني به كاربران اين شبكه‌ها پيوسته‌اند و بسياري از اموري كه تا همين چند سال پيش بايد حضوري و با اتلاف زمان و نيروي بسيار، به سرانجام مي‌رسيد، اكنون با اتصال به سازمانها، نهادها و جوامع گوناگون به فناوري‌هاي ارتباطات الكترونيك و به ويژه شبكه جهاني اينترنت چنان به هم تنيده كه عملاً بازگشت به دنياي مكانيكي قبل، غير ممكن است. بهترين دانشگاه‌هاي جهان نيز كه تا چندي پيش شركت در كلاس هايشان براي دانشجويان متعد و كوشا به مثابه رؤيا بود، هم اكنون براي علاقه مندان به دروس خاص، امكان حضور مجازي در اين دوره‌ها را فراهم كرده‌اند. امروز اساتيد موفق و نمونه نيز با مراجعه به سايت‌هاي علمي معتبر، كتابخانه‌هاي عظيم مجازي و بحث و تبادل نظر همكارانشان در چهار گوشه جهان، همواره در حال روز نگاه داشتن دانش خود هستند. ديگر دنياي بزرگ ما، واقعاً به دهكده جهاني تبديل شده است. كودكان نيز در اين مسير پيشرفت حضور دارند و از آن سهم مي‌برند. اين روزها، هر كس كه به نحوي با كودكان و نوجوانان در تعامل باشد بر اين واقعيت اذعان دارد كه درايت و هوش نسل حاضر، در مقايسه با نسل‌هاي پيشين به مراتب بيشتر است. كودكان امروز، بسيار باهوش هستند و در جريان انتقال اطلاعات بسيار خوب عمل مي‌كنند.
حال اين نكته قابل توجه است كه امروزه والدين با توجه به پيشرفت علم و فناوري بايد تربيت فرزندان خود را با دنياي فناوري هماهنگ كنند. همانگونه كه در دنياي واقعي، پدر و مادر، مراقبت فرزندشان هستند، همراهي و نظارت والدين بر فعاليت‌هاي فرزندشان در دنياي مجازي نيز بايد مستمر و هوشيارانه باشد. ذات جست و جوگر كودك را نبايد دست كم گرفت اما اين موضوع را سركوب هم نبايد كرد. بايد بر اين نكته توجه داشت كه با اعمال محدوديت‌هاي بي‌شمار و يا ايجاد هراس در كودك باعث دوري او از ما و كاهش نفوذ كلام و اعتبارمان در وي نشويم.
حال چند نكته قابل تامل است كه در ذيل به آن اشاره شده است:
1- بر سر زمان و نحوه استفاده از اينترنت، به توافق رسيده و برآن پايبند باشيد.
2- با مشاهده سايت‌هاي نامناسب واكنشي سنجيده نشان دهيد. تعجب و آشفتگي شما، فرزندان را به مراتب به پيگيري و كنجكاوي در آن موضوع ترغيب و تشويق مي‌كند.
3- با كودكان خود از خطرات احتمالي ورود به برخي سايت‌ها صحبت كرده به او خاطرنشان كنيد كه انتشار و دردسترس عموم قرار دادن مطالب شخصي و خصوصي، مي‌تواند در آينده ناخوشايند باشد.
4- رايانه‌اي كه كودكان براي اتصال و استفاده از اينترنت از آن بهره مي‌گيرند در معرض ديدتان باشد.
5- براي ورود به اتاق كودكان در بزنيد و بعد وارد شويد تا هم از ورود ناگهاني شما مضطرب و هراسان نشود و هم‌اينكه مخفي كاري برايش عادت نشود.
6- از نرم افزارهاي مخصوص نظارت والدين استفاده كنيد. با نصب اين نرم افزارها بطور خودكار امكان دسترسي كودك به سايت هاس ناخواسته يا نامناسب، محدود مي‌شود.
يدالله باذلي – دانشجوي دكتراي علوم ارتباطات / جمهوری اسلامی